W związku z potrzebą uregulowania przepisów, które nakłada UE względem postanowień protokołu z Nagoi, Sejm uchwalił ustawę o dostępie do zasobów genetycznych. Protokół ten zakłada, iż podział korzyści pomiędzy tak zwanymi „dawcami” a „biorcami” powinien być sprawiedliwy. Z założenia skorzystają na tym dawcy między innymi krajów rozwijających się. W przypadku np. krajów pozostających w posiadaniu olbrzymich nakładów genetycznych takich jak roślinność tundry, tajgi czy lasów tropikalnych, udostępnianie tego materiału będzie wiązało się z udziałem w korzyściach (zyskach lub innego wynagrodzenia) ze sprzedaży produktów, do których produkcji otrzymany materiał został użyty. Tak może być dla przykładu z produkcją kosmetyków, do której wykorzystuje się rzadkie nasiona z odległych krajów. Jednakże warunkiem otrzymywania korzyści jest prawne uregulowanie dostępu do tych zasobów, zgodnie z protokołem z Nagoi.
Twórcy ustawy nie zamykają się jedynie na przemysł kosmetyczny, zwracają uwagę na to, że zasoby genetyczne mają zastosowanie również w przemyśle farmaceutycznym, spożywczym oraz leśnictwie. Nie bez znaczenia jest także fakt, że spełniają one bardzo ważną rolę w odbudowie zdegradowanych ekosystemów oraz ochronie gatunków zagrożonych wyginięciem.
Jak każdy tego typu przepis, ustawa o dostępie do zasobów genetycznych określa również zadania i właściwość organów administracji publicznej, kontrolę oraz odpowiedzialność za naruszenie przepisów.
W Polsce rejestrem kolekcji zasobów genetycznych, kontrolą użytkowników oraz sposobów ich pozyskania i przetwarzania zajmować się będzie Inspekcja Ochrony Środowiska. Następstwem wprowadzenia ustawy są również kary za nieprzestrzeganie ustalonego prawa w powyższym zakresie. Kary pieniężne, bo o nich mowa w dokumencie, wymierzane i nakładane będą przez właściwego wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Do ustalenia ich wysokości będzie brany pod uwagę zakres naruszenia prawa, wartość zasobów, które zostały wykorzystane oraz potencjalne korzyści wynikające z wykorzystania materiału genetycznego. Nie bez znaczenia będzie również dotychczasowa działalność podmiotu, który dokonał naruszenia przepisów.
Niewątpliwie, przyjęta ustawa ułatwi dostęp mniejszym producentom do nowych produktów, pozwoli na lepszą i dokładniejszą kontrolę używanych materiałów do produkcji jak również poprawi i sformalizuje przepływ informacji o zasobach genetycznych na całym świecie. To dobra droga do nowych badań, udoskonaleń i rozwiązań w wielu dziedzinach naszego życia.
