Tekst DAB-08 wyd. 2 z dnia 30.05.2016 r. został opracowany w Polskim Centrum Akredytacji w uzgodnieniu z Ministerstwem Środowiska, Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska, a także z uwzględnieniem opinii Komitetu Technicznego Specjalistycznego ds. Środowiska. Nowelizacja dokumentu związana jest z wejściem w życie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dn. 30.10.2014 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz.U. z 2014 r. poz. 1542) oraz aktualizacją normy PN-EN 14181 (Emisja ze źródeł stacjonarnych - zapewnienie jakości automatycznych systemów pomiarowych).
Jako cel dokumentu postawiono harmonizację podejścia do akredytacji laboratoriów badawczych wykonujących pomiary emisji gazów i/lub pyłów ze źródeł stacjonarnych do powietrza (pomiary emisji).
DAB-08 dotyczy:
- pomiarów okresowych;
- pomiarów ciągłych w zakresie: kalibracji i walidacji AMS (QAL2), rocznych badań kontrolnych (AST) wg PN-EN 14181;
- pobierania reprezentatywnych próbek (gazów i pyłów) oraz wykonania ich analiz;
- wyznaczania wielkości odniesienia w miejscu pobierania próbek (np. ciśnienie, temperatura, zawartość pary wodnej, stężenie tlenu);
- zastosowania w terenie wyposażenia i urządzeń pomiarowych
w odniesieniu do wymagań: PN-EN ISO/IEC 17025:2005, specyfikacji technicznej PKN-CEN/TS 15675 oraz przepisów wykonawczych do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz.672).
Dokument DAB-08 wyd. 2 zawiera wymagania specyficzne dotyczące gazów odlotowych oraz AMS w powiązaniu i w układzie wymagań normy PN-EN ISO/IEC 17025.
Co zawiera/zmienia DAB-08 wyd. 2 ?
W punkcie 2 Definicje przytacza i wyjaśnia następujące pojęcia: metoda pomiarowa, metoda referencyjna, metoda alternatywna.
W punkcie 3 Wymagania akredytacyjne jeszcze raz przypomina jakie są wymagania w obszarze badań AMS i gazów odlotowych i podkreśla, że w zakresie wymagań ogólnych jest to norma PN-EN ISO/IEC 17025 Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących, a w obszarze wymagań szczegółowych przytacza: specyfikację techniczną PKN-CEN/TS 1567 Jakość powietrza - Pomiary ze źródeł stacjonarnych; rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30.10.2014 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz.U. z 2014 r. poz. 1542).
W zakresie akredytacji laboratoriów badawczych należy uwzględnić również warunki akredytacji zawarte w DAB-07, polityki PCA: DA-05, DA-06 oraz dokumenty ILAC i EA.
Wskazano, iż słowa: powinien, należy czytamy jako obowiązkowo, a zaleca się oznacza wskazania uznanych sposobów spełnienia wymagań normy lub aktu prawnego.
Punkt 4 Specyficzne wymagania np. w punkcie:
W.4.4.1 zawarto szczegółowy sposób postępowania z badaniem funkcjonalności
W.4.5.1 określono w jaki sposób i jakimi kryteriami należy posłużyć się przy wyborze podwykonawcy dla podzlecanych badań
W.5.4.1 oraz W.5.4.2 przedstawiono wytyczne w zakresie doboru metod pomiarowych wskazując jednoznacznie na: obowiązujący przepis prawa w tym zakresie tj. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30.10.2014 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz.U. z 2014 r. poz. 1542); specyfikację techniczną PKN-CEN/TS 15675; wymaganie normy PN-EN ISO/IEC 17025 zawarte w punkcie 5.4.2.
W.5.5.2 określono sposób postępowania w zakresie wykazania zgodności wyposażenia z mającymi zastosowanie wymaganiami norm przedmiotowych.
W.5.6.1 wskazano obowiązek opracowania programu wzorcowania urządzeń pomiarowych poprzez ustalenie czasookresu wzorcowania i zakresu wzorcowania (w tym przedziału pomiarowego wzorcowanego urządzenia) oraz niepewności pomiaru możliwości pomiarowej (CMC) laboratorium wzorcującego, którego usługa jest odpowiednia do zamierzonego zastosowania. Podczas opracowywania programu wzorcowania urządzeń pomiarowych laboratorium powinno uwzględniać wymagania wynikające z metod pomiarowych lub norm przedmiotowych oraz wymagania producenta urządzeń. Przy ustalaniu czasookresu wzorcowania zaleca się stosowanie wytycznych zawartych w dokumencie ILAC G24/OIML.
W punkcie 5 Zakres akredytacji opisano sposób redagowania zakresów akredytacji wskazując np. na fakt, iż kompetencje laboratorium do realizacji badań funkcjonalności AMS nie są potwierdzane w zakresach akredytacji.
W punkcie 6 Szczegółowe zasady oceny przedstawiono sposób przeprowadzenia oceny, w szczególności, w obszarze badań AMS wskazując na to, iż obserwacje dotyczą warunków rzeczywistych wykonywania badań AMS i są przeprowadzane
podczas każdej oceny na miejscu w procesie akredytacji i nie mniej niż raz w cyklu akredytacji w procesie nadzoru.
Punkt 7 zawiera przykładowy opis zakresu akredytacji laboratorium w obszarze regulowanym pomiarów emisji do powietrza ze źródeł stacjonarnych.
Pamiętajmy, za DAB-08:
Akredytacja laboratoriów prowadzących działalność w ww. obszarze ma charakter obligatoryjny na mocy przepisu art. 147a ust. 1 ustawy Poś.
Laboratoria wnioskujące o akredytację i akredytowane w obszarze pomiarów emisji powinny spełniać wymagania akredytacyjne określone w dokumencie DAB-08.
Opracowanie: Grzegorz Ulikowski
