Większość istniejących na rynku laboratoriów badawczych lub wzorcujących wdrożyło już system zarządzania jakością zgodny z wymaganiami normy PN-EN ISO 17025:2005 i uzyskało akredytację PCA lub ubiega się o nią.
Jednym z najbardziej istotnych wymagań stawianych laboratoriom przez powyższą normę jest zapewnienie jakości wyników badań i wzorcowań. Norma w pkt. 5.9.1 mówi:
„Laboratorium powinno mieć procedury sterowania jakością w celu monitorowania miarodajności podejmowanych badań i wzorcowań. Uzyskiwane dane powinny być zapisywane w taki sposób, aby było możliwe śledzenie kierunków ich zmian oraz, jeżeli to możliwe, powinny być stosowane techniki statystyczne w celu przeglądu wyników. Monitorowanie powinno być planowane i poddawane przeglądom, i może obejmować, nie ograniczając się do tego:
- regularne korzystanie z CRM i/lub wewnętrzne nadzorowanie jakości z wykorzystaniem wtórnych materiałów odniesienia;
- udział w programach porównań międzylaboratoryjnych lub programach badań biegłości….;”
Zgodnie z powyższymi wytycznymi badania biegłości stanowią jedno z istotniejszych narzędzi służących monitorowaniu i zapewnieniu jakości wyników badań, dlatego też większość organizacji oceniających kompetencje techniczne laboratoriów wymaga lub oczekuje satysfakcjonujących osiągnięć w programach PT jako istotnego potwierdzenia zdolności laboratorium do uzyskiwania wiarygodnych wyników.
W dokumencie PCA DA-05 „Polityka dotycząca uczestnictwa w badaniach biegłości” czy EA-4/18 „Wytyczne dotyczące poziomu i częstości uczestnictwa w badaniach biegłości” znajdziemy szczegółowe zasady uczestnictwa laboratoriów w badaniach biegłości.
 |
_ |
Mimo że badania biegłości mają wielu użytkowników, dotyczą różnorodnych obiektów badań, mierzonych cech, a także są w rozmaity sposób planowane, projektowane i realizowane Istnieją podstawowe zasady, którymi powinny kierować się jednostki czy instytucje organizujące takie badania. Warunek regularnego uczestnictwa laboratoriów w programach badań biegłości jest jednym z podstawowych elementów oceny kompetencji technicznych laboratoriów. Dlatego niezbędne jest aby prowadzący takie programy działali zgodnie z zasadami dotyczącymi prowadzenia profesjonalnie zarządzanych programów biegłości, zarówno w rozumieniu wymagań technicznych jak i procedur statystycznych oraz zarządzania jakością. Zatem podstawowym warunkiem gwarantującym skuteczność badań biegłości i spełnienie zamierzonych celi jest kompetencja organizatorów PT i zapewnienie, że ich programy spełniają określone wymagania dotyczące poszczególnych etapów realizacji badań biegłości. PCA w dokumencie DAPT-01 „Akredytacja organizatorów badań biegłości. Wymagania szczegółowe” określiła wymagania akredytacyjne do oceny i potwierdzenia kompetencji organizatorów badań biegłości. Dokumentem, stanowiącym podstawowe wymagania akredytacyjne dla organizatorów badań biegłości jest norma PN-EN ISO/IEC 17043:2011, w której znajdziemy takie wytyczne i zasady, a także kryteria, które organizator programów badań biegłości powinien spełniać aby zostać uznanym za kompetentnego do oferowania określonych rodzajów programów PT.
Autor artykułu:
Iwona Madejska - ekspert w zakresie programów PT/ILC w systemie zapewnienia jakości wyników badań
