Warsztaty eksperckie
dla Kierowników ds. Technicznych

16-17 maja 2024 r., Kraków

Warsztaty eksperckie
dla Kierowników ds. Jakości

16-17 maja 2024 r., Kraków

Zaplanuj z nami Swoją ścieżkę
Rozwoju Zawodowego w laboratorium

Szkolimy i doradzamy od 2003 r.

Działaj zgodnie z prawem

previous arrow
next arrow
Slider

Podstawowe parametry węgla pozwalające określić jego jakość dla celów handlowych, to zawartość wilgoci całkowitej, popiołu, siarki całkowitej oraz ciepło spalania. W oparciu o te parametry obliczana jest, poprzez odpowiednią matematyczną formułę, wartość opałowa, zwana potocznie przez niektórych użytkowników "kalorycznością" węgla.

Dla potrzeb rynku wewnętrznego ww. parametry były i są wyznaczane wg grupy polskich norm metodycznych oznaczonych symbolem PN, do których należą:

  • PN-80/G-04511-oznaczanie wilgoci;
  • PN-80/G-04512/Az1:2002-oznaczanie popiołu;
  • PN-G-04584:2001-oznaczanie siarki całkowitej;
  • PN-81/G-04513-ciepło spalania i obliczanie wartości opałowej.

Problem pojawił się, szczególnie dla akredytowanych laboratoriów badawczych paliw stałych, gdy spośród grupy polskich norm dla badań jakościowych węgla, Polski Komitet Normalizacyjny (PKN) wycofał bez zastąpienia, normy dla potrzeb oznaczania wilgoci i ciepła spalania, w tym obliczania wartości opałowej. 

Wycofanie pewnych norm z grupy norm, gdzie w treści pozostałych norm badawczych te wycofane normy są przywołane, w tym także w normie związanej z pobieraniem i z przygotowaniem próbek węgla do badań (PN-90/G-04502) stwarza nadal konieczność ich stosowania w pewnych sytuacjach, np. na życzenie klienta, konieczność rozliczenia dostaw wg polskich norm, pobieranie i przygotowanie próbek do badań wg PN-90/G-04502.

Dodatkowo, polscy producenci węgla, w większości przypadków, wykonują badania próbek węgla wydobywanego w swoich kopalniach w oparciu o normy polskie i w oparciu o te badania deklarują jakość swojego węgla do sprzedaży, stąd stosowanie metod opisanych w polskich normach może być kluczowe dla celów wzajemnych rozliczeń.

Z kolei norma PN-EN ISO/IEC 17025:2005 wraz z późniejszymi zmianami, w oparciu o którą laboratoria badawcze uzyskują akredytację Polskiego Centrum Akredytacji (PCA) w punkcie 5.4.2. mówi, że "powinno się preferować stosowanie metod opublikowanych w normach międzynarodowych, regionalnych lub krajowych" oraz "laboratorium powinno zapewnić,że stosuje ostatnie ważne wydanie normy", a więc w przypadku, gdy są aktualne normy PN-ISO i/lub ISO na badania parametrów jakościowych węgla, dla których normy polskie zostały wycofane (czyli ich nie ma) wymaganie aby badania parametrów jakościowych węgla oprzeć na normach PN-ISO i/lub ISO staje się uzasadnione.

Badanie kaloryczności węgla laboratorium badawcze ISO PN Polskie Centrum Akredytacji Wytyczne Stosowanie Polski Komitet Normalizacyjny Szkolenia Kursy  

Jest to szczególnie istotne dla akredytowanych laboratoriów badawczych, które powinny spełniać wymagania normy PN-EN ISO/IEC 17025, chociaż PCA daje pewną możliwość stosowania metod nieaktualnych, wycofanych zapisując swoją politykę w tym obszarze w dokumencie DAB-07, wydanie 10 z 16.10.2013r pkt. 3.3., który brzmi: "W przypadku, kiedy laboratorium stosuje metody badawcze opisane w nieaktualnych lub wycofanych wydaniach norm...., wówczas laboratorium powinno wykazać się dowodami uzasadniającymi ich stosowanie"Wniosek: jeżeli laboratorium przedstawi dowody uzasadniające ich stosowanie, np. konieczność rozliczeń z dostawcą lub na życzenie klienta, to może je stosować. 

Należy zwrócić także uwagę na fakt, że dla potrzeb badań parametrów jakościowych węgla nie można zastąpić polskich nieaktualnych norm normami międzynarodowymi tylko dla oznaczania wilgoci oraz ciepła spalania, gdyż w normach tych są przywołania norm dla pozostałych parametrów, np. dla potrzeb oznaczania zawartości siarki całkowitej, popiołu oraz normy związane z pobieraniem i z przygotowaniem próbek do badań.
W tym przypadku, dla potrzeb badań węgla kamiennego i/lub brunatnego należy stosować nw. metody zapisane w międzynarodowych normach ISO tłumaczonych w pewnych przypadkach na język polski i wydanych w ramach norm PN-ISO:

  • zawartość wilgoci wg PN-ISO 589:2006, PN-ISO 11722:2009P, ISO 5068-1,2:2007
  • zawartość popiołu wg PN-ISO 1171:2002
  • zawartość siarki wg ISO 19579:2006
  • ciepło spalania i obliczanie wartości opałowej wg ISO 1928:20091996 (PN-ISO 1928:2002).

Jeżeli natomiast laboratorium pobiera także próbki do badań, to w przypadku konieczności wykonywania badań wg norm PN-ISO i/ lub ISO, konieczne jest pobieranie i przygotowanie próbek węgla w oparciu o międzynarodowe normy , tj.:

  • wg PN-ISO 18283:2008 w odniesieniu do węgla kamiennego ,pobieranie ręczne;
  • wg PN-ISO 5069-1:2002 w odniesieniu do węgla brunatnego;
  • wg PN-ISO 13909 :2005 w odniesieniu do węgla kamiennego, mechaniczne pobieranie próbek.

Podsumowując: na dzień dzisiejszy, biorąc pod uwagę różne sytuacje, w tym wymagania klientów, doświadczenia ze współpracą z dostawcami, normy polskie (PN) i normy międzynarodowe (ISO) w obszarze wyznaczania parametrów jakościowych węgla dla potrzeb handlowych mogą być albo wręcz powinny być stosowane w laboratoriach badawczych równolegle.

Literatura:

1. Metody badawcze zapisane ww. normach PN, PN-ISO i ISO
2. Metody pobierania i przygotowania próbek do badań węgla opisane ww. normach PN oraz PN-ISO
3. Norma PN-EN ISO/IEC 17025:2005
4. Dokument PCA: DAB-07, wyd . 10 z dnia 16.10.2013.

Autor artykułu:

Zofia Marcak - Auditor techniczny jednostki akredytacyjnej ds. laboratoriów badawczych paliw stałych

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego Newslettera!

Instytut Nafty i Gazu. Państwowy Instytut Badawczy
Instytut Nafty i Gazu. Państwowy Instytut Badawczy
...Wysoka efektywność zajęć, profesjonalne podejście organizatora, przygotowanie merytoryczne oraz fachowo opracowane materiały dydaktyczne miały istotny wpływ na zadowolenie wszystkich uczestników (...)
Niezależne Laboratorium Badawcze STANLAB Sp. z o.o.
(...) Szkolenie zostało przygotowane z dużym zaangażowaniem, tym bardziej, że trudno było znaleźć prowadzących. (...) Szkolenie poprowadzili (...) - osoby bardzo komunikatywne, z ogromną wiedzą, doświadczeniem i kompetencjami. Temat nie był łatwy, ale przedstawiony został w sposób przystępny dla uczestników, na wysokim poziomie merytorycznym. Widać, że prowadzący to praktycy. Wiele wątpliwości zostało wyjaśnionych, uzyskaliśmy odpowiedzi na nurtujące nas pytania związane z omawianym zagadnieniem, ale wciąż nasuwają się kolejne pytania, które będzie można konsultować. W imieniu swoim i uczestników składam serdeczne podziękowania wykładowcom oraz pracownikom firmy szkoleniowej CE2 Centrum Edukacji za rzetelne przygotowanie szkolenia zamkniętego, które spełniło nasze oczekiwania. Z wielką przyjemnością rekomenduję firmę CE2 Centrum Edukacji jako kompetentnego Partnera w zakresie organizacji szkoleń.
Katedra i Zakład Genetyki Klinicznej Collegium Medicum i.Ludwika Rydygiera
(...) CE2 Centrum Edukacji wykazało się ze swojej strony dużym zaangażowaniem w przebieg szkolenia, począwszy od znalezienia trenera o kompetencjach z zakresu tematyki metod badań stosowanych w Katedrze i Zakładzie Genetyki Klinicznej, po realizację kolejnych etapów. Z przyjemnością mogę polecić CE2 Centrum Edukacji jako rzetelną i kompetentną jednostkę realizującą szkolenia.
PKP CARGO S.A.
(...) Firma CE2 Centrum Edukacji została wybrana po szczegółowej analizie ofert. Zarówno program, jak i warunki finansowe szkolenia przedstawiały się najbardziej korzystnie. I rzeczywiści, z pełną odpowiedzialnością możemy stwierdzić, iż CE2 Centrum Edukacji sprostało naszym wysokim oczekiwaniom....Podsumowując dotychczasową współpracę możemy polecić firmę CE2 Centrum Edukacji jako zaangażowanych profesjonalistów i godnych zaufania partnerów.
Umicire Autocat Poland Sp. z o.o.
(...) Bardzo cenimy wysoki poziom przeprowadzonego szkolenia oraz zaangażowanie trenera. .. Osoby biorące udział w szkoleniu wysoko oceniły zarówno treść i zakres szkolenia, jak również wiedzę i umiejętności dydaktyczne osoby prowadzącej. Z przyjemnością rekomendujemy firmę CE2 Centrum Edukacji jako rzetelnego wykonawcę szkoleń. Doskonale wykonywana praca zgodnie ze zleceniem oraz profesjonalne podejście do uczestników pozwala na bardzo pozytywną ocenę dotychczasowej współpracy.
Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu
(...) Jestem przekonana, że wiedza zdobyta podczas cyklu szkoleń znajdzie zastosowanie w praktyce, co podniesie efektywność pracy uczestników szkolenia, a co za tym idzie - zadowolenie Klientów tut. Urzędu. Wysoki poziom wiedzy i kompetencji trenerów oraz profesjonalizm w podejściu do odbiorców cyklu szkoleń sprawia, że z przyjemnością polecam firmę CE2 Centrum Edukacji, jako solidnego i wiarygodnego partnera w zakresie usług szkoleniowych.
IBSS BIOMED S.A.
(...) Godnym podkreślenia jest wysoki profesjonalizm i kompetencje Wykładowcy zarówno w aspektach teoretycznych jak i praktycznych. Atmosfera szkolenia sprzyjała przyswajaniu wiedzy oraz wspólnej wymianie doświadczeń. (...) Uważam, iż przeprowadzone przez firmę CE2 szkolenie jest dobrą inwestycją w rozwój kadry pracowniczej.
Inspekcja Weterynaryjna Lubelski Wojewódzki Lekarz Weterynarii
(....) Szkolenie było na bardzo wysokim poziomie merytorycznym. Prowadzący wykazał doskonałą znajomość tematu, a przygotowane dla słuchaczy materiały stanowią cenne wskazówki do dalszego doskonalenia systemu zarządzania.
Ministerstwo Środowiska
Ministerstwo Środowiska
(...) Szkolenia były wysoko oceniane przez uczestników, a ich najmocniejszą stroną byli wykładowcy i trenerzy.
Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego i.prof.Wacława Dąbrowskiego
(...) W ankietach po szkoleniowych uczestnicy kursu ocenili bardzo wysoko szczególnie postawę i kompetencje trenera: znajomość prezentowanego tematu, umiejętności przekazywania wiedzy, przyjazną atmosferę i pozytywne nastawienie oraz umiejętności pracy z grupą. Wartość merytoryczna szkolenia odpowiadała naszym potrzebom, została zrealizowana zgodnie z ofertą Wszystkie zagadnienia omówiono zrozumiale i interesująco. (...) Podsumowując pragniemy wyróżnić i polecić Państwu firmę CE2 Centrum Edukacji jako solidnego i doświadczonego dostawcę usług szkoleniowych.
Rejonowe Laboratorium MPS Dębogórze
(...) Warsztaty zostały przeprowadzone w bardzo rzetelny sposób. Wszyscy uczestnicy podkreślali profesjonalizm przeprowadzającej szkolenie oraz możliwość bezpośredniej dyskusji z trenerem prowadzącym. Ciekawa forma warsztatów, dużo przykładów przydatnych w codziennej pracy. Twórcze podejście do tematyki. Usługa została wykonana z należytą starannością i bez zastrzeżeń.
Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska
(...) Prowadzący szkolenie trener w pełni wywiązał się z powierzonego zadania wykazując się kompetencjami, doświadczeniem i wiedzą, którą starał się przekazać w sposób przystępny, dostosowując obszerny zakres materiału do potrzeb uczestników szkolenia. Zachęcał do aktywności, chętnie i wyczerpująco odpowiadał na zadawane pytania. Podczas szkolenia wykazał się zaangażowaniem i elastycznym dostosowaniem do potrzeb grupy, co pomogło efektywnie przekazać wiedzę.
Wojewódzka Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna
(...) Cel i zakres szkolenia został w całości zrealizowany. Przekazane materiały szkoleniowe przygotowane były czytelnie i przejrzyście. Sposób prowadzenia szkolenia wskazywał na dużą wiedzę merytoryczną i doświadczenie prowadzącego szkolenie. Ważnym elementem szkolenia były warsztaty, oparte na przykładach różnych sytuacji auditowych. Uczestnicy szkolenia wysoko ocenili zarówno wiedzę prowadzącego jak również sposób prowadzenia szkolenia. Ciągły, interaktywny kontakt prowadzącego z grupą pozwolił na osiągnięcie założonych celów i pogłębienie wiedzy uczestników szkolenia w obszarze auditów wewnętrznych.
Wojewódzki Inspektorat Weterynarii Zakład Higieny Weterynaryjnej w Krośnie
(...) Prowadzący w sposób przystępny i zrozumiały przedstawił temety, a przedstawione przykłady pozwoliły na łatwiejsze zrozumienie omawianej treści. Szkolenia organizowano zgodnie z przyjętymi uzgodnieniami, a przekazane materiały szkoleniowe zawierały wszystkie zagadnienia wraz z materiałami ćwiczeniowymi. Szkolenia zostały przygotowane i zrealizowane w sposób profesjonalny oraz dostosowany do specyfiki naszego Laboratorium, tym samym spełiając nasze cele i oczekiwania. Polecamy firmę CE2 Centrum Edukacji jako organizatora szkoleń dedykowanych.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Lesznie
(...) Prowadzący szkolenie w sposób profesjonalny i przystępny omówił na przykładach stosowanego w naszym laboratorium wyposażenia, proces sprawdzenia okresowego oraz interpretację świadectw wzorcowania. W trakcie szkolenia uczestniczyliśmy w ciekawej dyskusji i uzyskaliśmy pomoc w rozwiązaniu naszych problemów. Firma CE2 Centrum Edukacji jest solidnym, doświadczonym dostawcą usług szkoleniowych.
Instytut Badań Inżynierskich LABOR AQUILA
(...) W imieniu Instytutu Badań Inżynierskich LABOR AQUILA rekomendację firmy CE2 Centrum Edukacji jako solidnego i profesjonalnego organizatora szkoleń dotyczących działalności systemowej i technicznej laboratoriów badawczych.
OPEC-INEKO Sp. z oo.o.
(...) Jednocześnie chcemy podziękować za przeprowadzone szkolenie i podkreślić, że podczas jego realizacji Trenerka wykazała się ogromną wiedzą oraz przygotowaniem merytorycznym, a także rzetelnością, starannością i doskonałą organizacją, co znalazło swój oddźwięk w ankietach ewaluacyjnych przeprowadzonych wśród uczestników szkolenia. Szkolenie przyczyniło się do poszerzenia wiedzy uczestników, co z pewnością przekładać się będzie na lepszą efektywność w pracy.
SUDZUCKER POLSKA S.A.
(...) Trener w profesjonalny sposób przekazał uczestnikom szkolenia swoją bogatą wiedzę w tematyce aspektów gospodarki odpadami, co znalazło potwierdzenie w wysokiej ocenie szkolenia. (...)
Tarnobrzeskie Wodociągi Sp. z o.o.
(...) Zakres tematyczny oraz forma szkoleń prowadzona przez CE2 Centrum Edukacji była dostosowana w stopniu najwyższym do potzreb zgłaszanych przez Kierownictwo Laboratorium oraz jego pracowników. Przygotowane materiały szkoleniowe oraz treść wykładów były przekazane w sposób zrozumiały i interesujący. Wszystkie zagadnienia poparto przykładami. Podczas szkoleń istniała możliwość indywidualnych konsultacji, podczas których uczestnicy poruszali problematykę nie tylko związaną z tematyką przeprowadzonych szkoleń, ale również inna, z jaką spotykają się na co dzień w pracy. Jesteśmy bardzo zadowoleni z wykonanej usługi i z całą odpowiedzialnością możemy polecić firmę CE2 Centrum Edukacji, każdej firmie dbającej o rozwój zawodowy pracowników oraz o podnoszenie ich kwalifikacji.
Inspekcja Weterynaryjna
(...) Szkolenie było bardzo pomocne i wyjaśniło wiele zapytań auditorów wewnętrznych, jak i osób objętych systemem zarządzania. Osoba szkoląca była bardzo dobrze przygotowana. Zagadnienia wyjaśniane - co bardzo ważne - na przykładach i dokładnie omawiane. W trakcie szkolenia bardzo częste dyskusje. Szkolenie bardzo pomocne i efektywne.